Günümüzde özellikle kendi namına iş yapmak ya da bir iş fikrini yaşama geçirmek yoluyla ekonomik fayda sağlamak çoğu kişinin tercih ettiği çalışma yöntemi haline geldi. Girişimci olarak adlandırılan bu kişilerin en sağlıklı iş yapısını kurma çabasında markalaşma yolunda ilerleyen ya da markalaşmış markaların hizmetlerini yürütmek çoğu zaman sıfır bir iş fikrini yaşama geçirmeye tercih edilir durumda. Bir taraftan da kendi markasını oluşturmak ve bu markayı yatırımcıların tercih edeceği bir noktaya taşımak da girişimcilerin rüyası.

Hem markayı oluşturan hem de yatırıma niyetlenen adına “Franchising” sistemlerinin nasıl kurulduğunu, nasıl yönetildiğini bir yazı dizisiyle inceleyelim.

Nedir franchising?

Bir sistem ve markanın imtiyaz hakkının, belirli süre, koşul ve sınırlar içinde, işin yönetim ve organizasyonuna ilişkin sürekli disiplin ve destek  sağlayarak, belirli bir bedel karşılığında, bağımsız yatırımcılara sistem ve markasının kullandırılmasına dayanan, uzun vadeli ve sürekli bir iş ilişkisidir. Franchising sistemi bir imtiyaz verme sistemidir. Sisteme yatırım yapmak isteyen girişimciler franchising sözleşmesi kapsamında işe başlayabilirler.

1863 yılında Singer’in kendi dağıtım sisteminde yaptığı uygulama, bugünkü anlayışa uygun ilk franchising sistemine örnek verilebilir. Ülkemizde özellikle 1980’lerin ikinci yarısında  McDonalds, Kentucky FriedChicken, Pizza Hut markaları sistemin ilk uygulayıcılarıdır.

Bazı terimler

Franchisee: Sistemde markanın imtiyaz hakkını bahsedilen sözleşme kapsamında satın alan yatırımcı. Tek nokta, bölgesel, ülkesel yatırım yapma haklarına göre çeşitlendirilebilir.

Franchiseefee: Yatırımcının sisteme giriş için ödediği bedeldir.

Franchising sistemlerinde önemli olan kendi adınıza işlettiğiniz işletmenizde sisteme dahil olduğunuz markanın ve işletme sisteminin süreçlerini uygulayacak olmanızdır.

Neden Franchising?

Markanın bilinirliği ve sistem gücü girişimcileri markalaşma çalışmalarına kaynak ayırmaktan kurtaran bir başlangıçtır. Tüketici için çabuk tercih edilen ürün/servis hizmeti vermek avantajlı görünür.

İşletme fonksiyonları tanımlanmış, reklam, promosyon, iletişim, hizmet kanalları çoktan aktif edilmiş durumdadır. Bu faaliyetler sıfır kurulan bir işletme için alt yapı çalışmaları olarak da adlandırılır ve kaynak yatırımının yoğun olduğu alanlardır.

Güçlü ve güvenilir bir markayla anılır olmak yatırımcı için ticari bir güç sağlar.

Daha önce denenmiş, yatırım ve işletme riskleri tecrübe edilmiş ve yönetilen bir iş fikrine yatırım yapılmış olunur.

 
Başarılı Franchising Sisteminde Olması Gerekenler

 
İçeriği yeterli ve mevzuatlara uygun hazırlanmış Sözleşme ve resmi dokümanlar

Stratejik Planlama ve Bütçe Yönetimi

Franchise geliştirme süreçleri (bulma, seçme, sisteme dahil etme)

İş geliştirme (lokasyon seçme, mimari süreçler)

Müşteri odaklı pazarlama sistemleri

Franchise ilişkileri yönetim süreçleri

Franchise operasyon yönetimi

Yüksek satış zihniyeti yaratmak (High Volume Mentality)

Operasyon /ürün /hizmet standartları manuelleri

Tedarik zinciri yönetim süreçleri

Teknolojik entegrasyon için kurumsal kaynak planlama  - ERP sistemleri

Kurumsal performans yönetim süreçleri – KPI tanımlama, takip etme sistemleri

İnsan kaynakları yönetim politikaları ve süreçleri

Franchiseoryantasyon sistemleri

Franchise sadakat sistemleri

 Bu sistemler hem marka sahibini hem de yatırımcıyı karşılıklı mutlu edecek bir ilişki yönetiminde uzun süreli sistemde tutmak için önemlidir. Geliştirildikçe sistemin de kendini geliştirdiği ve yatırım tutarının, karlılığın artacağı bir etkisi vardır.

Bir sonraki yazımızda bu sistemlere detaylı bakıyor olacağız.
 

Sevgiyle kalın

Senem Kılıç

Bilgisayar Mühendisi, Marka Yönetim Danışmanı